Vers vs. ingevroren voedsel

Ayurveda en Diepvriesvoedsel

Acharya Caraka, was een Indiase arts en geleerde (ongeveer 300 v. chr.) die significante bijdragen leverde aan het gebied van Ayurveda. Een van de meest gezaghebbende stemmen en voorstanders van de Ayurvedische wetenschappen, legt prachtig het belang van ahara (voeding) uit. Hij stelt:
"Ahara is niet alleen de oorzaak van het lichaam, maar ook de oorzaak van ziekten die zich in het lichaam kunnen manifesteren."
Hij benadrukt ook dat gezonde voeding (hitahara) geluk (sukha) bevordert, terwijl ongezonde voeding (ahitahara) juist de oorzaak is van ellende (dukkha).

In Ayurveda, een van de oudste welzijnswetenschappen, moet voedsel vol prana of levensenergie zitten om als gezond te worden beschouwd. Maar hoe weet je of het voedsel dat je eet aan die criteria voldoet?

Met de vooruitgang in koeltechnologie en conservering is diepvriesvoedsel uitgegroeid tot een multi-biljoen dollar industrie. Het is handig, heeft een langere houdbaarheid en bespaart tijd als je geen zin hebt om te koken. Je kunt zelfs diepvriesmaaltijden kopen, inclusief luxe gerechten die normaal gesproken veel tijd kosten of zeldzame ingrediënten bevatten. Dit lijkt een win-winsituatie. Maar is dat echt zo?

Hoewel diepvriesvoedsel gemakkelijk te verkrijgen en te bereiden is, wordt het volgens Ayurveda niet beschouwd als voedzaam of sattvisch. Dus wat verlies je op het gebied van gezondheid en voedingswaarde in ruil voor gemak?

Prana in Diepvriesvoedsel

Wanneer fruit, groenten of sappen vers zijn, bevatten ze veel prana. Ze zijn sattvisch, licht verteerbaar en veroorzaken geen ama (toxines). Maar diepvriesvoedsel wordt in Ayurveda beschouwd als paryushita (levenloos). Door het vriesproces verliezen ze hun ojas (vitaliteit) en hun sattvische eigenschappen. Bovendien verzwakken ze het spijsverteringsvuur (agni) en vormen ze een belasting voor het spijsverteringssysteem.

Seizoensgebondenheid en Diepvriesvoedsel

Dankzij koeling zijn bijna alle soorten groenten en fruit het hele jaar door verkrijgbaar. Maar het consumeren van alle soorten fruit en groenten het hele jaar door is niet ideaal. Bepaalde vruchten, bessen en kruiden groeien op specifieke momenten van het jaar en het is belangrijk om deze vers te consumeren. Ze bevatten dan meer prana, zijn in harmonie met de natuur en helpen de dosha’s in balans te houden die op dat moment in het seizoen uit balans kunnen raken.

• Vata-herfst: Tijdens de herfst is vata uit balans. Dit is een goed moment om warme, voedzame en vochtige voedingsmiddelen toe te voegen, zoals soepen, bouillons en groenten zoals bieten, broccoli, spruitjes en pompoenen.

• Kapha-winter: Tijdens de koude winterperiode is het goed om over te schakelen op gedroogde, pittige en verwarmende voedingsmiddelen, zoals kiemen en bessen.

• Pitta-zomer: In de zomer, wanneer pitta toeneemt, is het ideaal om verkoelende voedingsmiddelen te eten zoals meloenen, komkommer, munt en sappen.

Diepvriesvoedsel en Vata Dosha

Heb je ooit gemerkt dat je je moe en lusteloos voelt na het eten van diepvriesmaaltijden? Dit kan te maken hebben met een verhoogde vata dosha.

Vata is van nature koud, droog en licht. Wanneer deze dosha uit balans raakt (zoals in de herfst), kunnen symptomen zoals droge huid, gesprongen lippen, gewrichtspijn, een opgeblazen gevoel en obstipatie optreden.

Het eten van diepvriesvoedsel kan de spijsvertering verzwakken en de vata dosha verergeren, wat kan leiden tot:

Een opgeblazen gevoel
Obstipatie of indigestie
Uitdroging
Onrust en een gebrek aan aarding

Diepvriesvoedsel en Agni (spijsverteringsvuur)

Agni (spijsverteringsvuur) is essentieel voor een goede gezondheid en energie. Ayurveda stelt dat voedsel warm, vers bereid en voedzaam moet zijn, met kruiden en specerijen die de spijsvertering ondersteunen.

Diepvriesvoedsel voldoet niet aan deze criteria. De koude kwaliteit (sheeta guna) van diepvriesvoedsel verzwakt het spijsverteringsvuur en maakt het moeilijker om voedsel goed te verteren. Hierdoor ontstaat ama (toxische afvalstoffen), die zich in het lichaam ophopen en verschillende gezondheidsproblemen veroorzaken.

Verlies van Voedingsstoffen in Diepvriesvoedsel

Niet alleen de smaak, textuur en kleur van voedsel lijden onder invriezen, maar ook de voedingswaarde.
Vitaminen B en C gaan grotendeels verloren tijdens het blancheren vóór het invriezen. Diepvriesproducten bevatten minder antioxidanten dan verse producten.

Veel diepvriesmaaltijden bevatten extreem veel natrium:
Een diepvriesmaaltijd met spaghetti kan 600 mg natrium bevatten.
Vlees kan meer dan 800 mg natrium bevatten.
De aanbevolen dagelijkse inname van natrium is maximaal 2300 mg, dus diepvriesmaaltijden kunnen snel tot een overschrijding leiden.

Sommige merken claimen dat ze de voedingswaarde behouden door groenten en fruit op hun rijpste moment in te vriezen. Hoewel dat enigszins klopt, geldt dit niet voor restjes of voorgekookte maaltijden, die beter vermeden kunnen worden.

Ayurveda, Diepvriesvoedsel en de Geestelijke Gezondheid

Volgens Ayurveda beïnvloedt alles wat we eten onze emoties, energie, productiviteit en algehele welzijn.

Verse, warme, zelfgemaakte maaltijden bevorderen sattva (helderheid, energie en balans). Daarentegen kunnen diepvriesmaaltijden vata verergeren, wat leidt tot onrust, mentale mist en vermoeidheid.

Voor optimale voeding en sattvische energie moet voedsel:

Vers geplukt en biologisch geteeld zijn.
Aangepast zijn aan jouw prakriti (lichaamstype).
Warm en licht vettig zijn om het spijsverteringsvuur te stimuleren.
Seizoensgebonden zijn voor jouw regio.
Alleen gegeten worden wanneer de vorige maaltijd volledig is verteerd.

Diepvriesvoedsel en de Tamasic Kwaliteit

Diepvriesvoedsel wordt beschouwd als tamasic – zwaar, traag en moeilijk te verteren. Het overbelast de spijsvertering en vertraagt de stofwisseling, wat kan leiden tot:

Lusteloosheid
Gebrek aan motivatie
Zwaarte in het lichaam
Een verhoogd gevoel van onwetendheid en hebzucht
Daarentegen is sattvisch voedsel licht, voedzaam en in balans met je dosha.
Dit omvat verse groenten, rijst, honing, fruit, noten en salades.

Sattvisch voedsel:
✅ Zorgt voor helderheid van geest
✅ Houdt het lichaam licht en energiek
✅ Is makkelijk verteerbaar

Conclusie

Hoewel diepvriesvoedsel praktisch is, brengt het gezondheidsrisico’s met zich mee volgens Ayurveda. Het verzwakt het spijsverteringsvuur, verhoogt vata en heeft minder voedingswaarde dan verse producten.

Voor optimale gezondheid is het beter om vers, warm en seizoensgebonden voedsel te eten dat in balans is met je dosha. Wil je je energie, spijsvertering en gemoedstoestand verbeteren? Dan is verse voeding de beste keuze!

Geschreven door:
Ruchira Roy Chowdhury is a former business journalist turned health and wellness writer, meditation teacher, Ayurveda practitioner, and Art of Living volunteer.